ΝΕΥΡΟΑΝΑΔΡΑΣΗ
[show_more more=”Για σχετικά προϊόντα πατήστε εδώ” less=”Hide”]
Για σχετικά προϊόντα πατήστε τον από κάτω σύνδεσμο
[/show_more]
Τί είναι η Νευροανάδραση;
H Νευροανάδραση είναι μία στρατηγική μάθησης, η οποία καθιστά το άτομο ικανό να μεταβάλλει την εγκεφαλική του δραστηριότητα Είναι επιστημονικώς αποδεδειγμένο ότι όταν υπεισέρχονται στην αντίληψή μας – κυρίως οπτικώς ή ακουστικώς- πληροφορίες σχετικά με τις σωματικές μας λειτουργίες, ακόμα και αυτές που υπάγονται στο Αυτόνομο Νευρικό Σύστημα (ΑΝΣ) όπως οι καρδιακοί παλμοί ή τα εγκεφαλικά κύματα, τότε μπορούμε να παρέμβουμε στη διαδικασία. Στην ουσία η Ν/Α είναι ένας τρόπος εκγύμνασης του εγκεφάλου. Όπως χρησιμοποιούμε στο γυμναστήριο τα κατάλληλα όργανα για να δυναμώσουμε συγκεκριμένες μυικές ομάδες, παρομοίως χρησιμοποιούμε τα αντίστοιχα μηχανήματα και ταχνικές της Νευροανάδρασης για να γυμνάσουμε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου. Αποτέλεσμα αυτής της εκπαίδευσης είναι η φυσιολογικοποίηση των εγκεφαλικών κυμάτων και κατ΄επέκταση των σωματικών και ψυχικών λειτουργιών.
Πως ανακαλύφθηκε;
Η Νευροανάδραση αποτελεί ένα υπέροχο παράδειγμα τυχαίας επιστημονικής ανακάλυψης. Στα τέλη του ’60, ο Dr. Barry Sterman (UCLA, School of Medicine), είχε αφιερώσει μέρος των ερευνών του στην εκπαίδευση γατιών – πιο συγκεκριμένα πειραματιζόταν με την αύξηση των αισθητηριοκινητικών ρυθμών στον εγκέφαλό τους (SMR). Αυτοί οι ρυθμοί κυμαίνονται από 12 – 15 Hz και παρ΄ότι αποτελούν τμήμα των κυμάτων Βήτα (12 –30 Hz), γίνεται διαχωρισμός μεταξύ των λόγω ορισμένων μοναδικών ιδιοτήτων που εμφανίζονται στις συγκεκριμένες συχνότητες (12 – 15Hz). Ο Dr. Sterman ονόμασε αυτά τα κύματα “αισθητηριοκινητικούς ρυθμούς” (Sensory Motor Rhythm) επειδή ανιχνεύονται πολύ εύκολα στην αισθητηριοκινητική περιοχή του εγκεφαλικού φλοιού και επειδή τα συγκεκριμένα κύματα φαίνεται ότι αντανακλούν την αισθητική και την κινητική δραστητιότητα. Εκείνη την περίοδο, η NASA ανέθεσε στον Dr. Sterman τη διερεύνηση ενός προβλήματος που είχαν με μία ουσία (hydrazine), την οποία χρησιμοποιούσαν ως καύσιμη ύλη στους πυραύλους των επανδρωμένων διαστημικών αποστολών. Πιο συγκεκριμένα, υπήρχαν ενδείξεις ότι αυτό το καύσιμο ήταν υπεύθυνο για την πρόκληση επιληπτικών κρίσεων. Ο Dr. Sterman άρχισε να μελετάει την επίδραση της ουσίας πάνω σε πειραματόζωα (γάτες). Με έκπληξη παρατήρησε ότι μιά ομάδα γατιών παρουσίαζε αντίσταση στις επιληπτικές κρίσεις. Ύστερα από έρευνα διεπίστωσε ότι αυτές οι γάτες είχαν εκπαιδευτεί, στα προηγούμενα πειράματά του, στην αύξηση των SMR κυμάτων. Περαιτέρω έρευνα αποκάλυψε ότι αυτή η εκπαίδευση είχε εφαρμογή και στον άνθρωπο. Πιο συγκεκριμένα απεδείχθει ότι άνθρωποι που έπασχαν από επιληψία και είχαν εκπαιδευτεί στην αύξηση των SMR κυμάτων είχαν/εμφάνιζαν λιγότερες επιληπτικές κρίσεις. Επίσης, πολλοί επιληπτικοί οι οποίοι ήταν υπερκινητικοί και ανήσυχοι είχαν μια εμφανέστατη βελτίωση στα συγκεκριμένα συμπτώματα. Ο Dr. Joe Lubar εφάρμοσε την SMR εκπαίδευση σε παιδιά με υπερκινητικά συμπτώματα έχοντας καταπληκτικά αποτελέσματα. Έκτοτε έχουν διεξαχθεί πολλές έρευνες στις οποίες οι ερευνητές έχουν επεκτείνει τη χρήση της Νευροανάδρασης σε πολλές εγκεφαλικές δυσλειτουργίες και προσπαθούν να ανακαλύψουν και νέα πεδία εφαρμογής της.
Που χρησιμοποιείται;
Η Νευροανάδραση (Ν/Α) περιλαμβάνει δύο διαφορετικές εκπαιδεύσεις :
Α) SMR/ βήτα – εκπαίδευση υψηλών συχνοτήτων (12-19Hz)
Χρησιμοποιείται για την φυσιολογικοποίηση της εγκεφαλικής λειτουργίας
Καλλιεργεί τη συγκέντρωση
Β) Άλφα/ θήτα – εκπαίδευση χαμηλών συχνοτήτων (4-12Hz)
Χρησιμοποιείται για την ψυχολογική ολοκλήρωση
Καλλιεργεί τη χαλάρωση
Η Ν/Α χρησιμοποιείται σε πολλές περιπτώσεις στις οποίες ο εγκέφαλος παρουσιάζει ορισμένες δυσλειτουργίες. Η πιο διαδεδομένες χρήσεις της είναι σε συγκεκριμένες μαθησιακές δυσκολίες, στη διαταραχή ελλειματικής προσοχής (ADD), στην υπερκινητικότητα (ADHD) και στις διαταραχές της συμπεριφοράς των παιδιών. Άλλες διαδεδομένες εφαρμογές είναι στις διαταραχές τής διάθεσης (άγχος, κατάθλιψη, μελαγχολία κ.α.), στις διαταραχές του λόγου, στην επιληψία, σε ορισμένες τραυματικές εγκεφαλικές βλάβες, στις διαταραχές του υπνου ( π.χ. αυπνία, ύπνος με διακοπές, σφίξιμο των δοντιών κ.α.), στους χρόνιους πόνους (ημικρανίες, πονοκέφαλοι, κ.α.) αλλά και στις σοβαρές εξελικτικές διαταραχές των παιδιών καθώς και στην εγκεφαλική παράλυση. Έχει εφαρμοστεί με επιτυχία στον αλκοολισμό και σε άλλους εθισμούς καθώς και σε διαταραχές λόγω μετατραυματικού στρές.
Πρόσφατα, η Ν/Α επεκτάθηκε και σε μη-κλινικές εφαρμογές καθώς τεκμηριώθηκε πειραματικώς ότι και οι άνθρωποι με φυσιολογική εγκεφαλική λειτουργία μπορούν να ωφεληθούν από αυτή την εκπαίδευση. Πρόκειται για ένα είδος διανοητικής–εγκεφαλικής γυμναστικής, κατά την οποία εφαρμόζονται και οι δύο εκπαιδεύσεις. Αυτή η εκπαίδευση συμβάλλει στην επίτευξη μιάς ήρεμης αλλά εγρήγορης διανοητικής κατάστασης. Ο άνθρωπος έχοντας φυσιολογικοποιήσει τα εγκεφαλικά του κύματα μπορεί να χαλαρώσει ή να συγκεντρώνεται κατά βούληση, σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα και χωρίς μυική ένταση–υπερδιέγερση.
Πώς λειτουργεί η Νευροανάδραση;
Ο εγκέφαλος είναι εξαιρετικά ευπροσάρμοστος και έχει απεριόριστες μαθησιακές ικανότητες. Είναι σε θέση να βελτώνει την απόδοσή του, μέσω της διαδικασίας της αυτο-ρύθμισης, υπό την προυπόθεση ότι θα λαμβάνει τα απαραίτητα μηνύματα σχετικά με τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν. Αυτό επιτυγχάνεται τροφοδοτώντας τον εγκέφαλο με πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας του και προτρέποντάς τον (μέσω της επιβράβευσης) να προβεί στις επιθυμητές αναπροσαρμογές. Έστι, κατα τη διάρκεια της εκπαίδευσης, προκαλούμε τον εγκέφαλο να διατηρεί την επιθυμητή κατάσταση- συγκέντρωση (SMR/βήτα) ή χαλάρωση (Αλφα/θήτα). Βαθμιαία ο εγκέφαλος μαθαίνει, ακριβώς όπως μαθαίνει οτιδήποτε άλλο. Και, όπως συμβαίνει με τα υπόλοιπα είδη μαθήσεως, ο εγκέφαλος έχει την τάση να διατηρεί τη νέα ικανότητα.
Για ποιές περιπτώσεις υπάρχουν κλινικές αποδείξεις;
Αλκοολισμός, διαταραχή ελλειματικής προσοχής (ADD)/υπεκινητικότητας (ADHD), άγχος, αυτοανοσοποιητικές δυσλειτουργείες, διαταραχή διαγωγής, σύνδρομο χρόνιας κόπωσης, χρόνιοι πόνοι, κατάθλιψη, επιληψία, διαταραχές ύπνου, εγκεφαλικά επεισόδια /ΤΒΙ, διαταραχές λόγου.
Πόσο καιρό διαρκεί, συνήθως, η εκπαίδευση;
Η Ν/Α εκπαίδευση είναι μια μαθησιακή διαδικασία, γι΄αυτό τα αποτελέσματα εμφανίζονται σταδιακά. Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα πρώτα στάδια βελτίωσης εμφανίζονται σε 10-20 συνεδρίες. Η ολοκλήρωση της εκπαίδευσης κυμαίνεται από 20-60 οι παραπάνω συνεδρίες, αναλόγως με τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων. Στην περίπτωση της διαταραχής ελλειματικής προσοχής (ADD) και της υπερκινητικότητας (ADHD) χρειάζονται τουλάχιστον 40 συνεδρίες ή ακόμα περισσότερο για τις σοβαρές περιπτώσεις. Το σφίξιμο των δοντιών ανταποκρίνεται, συνήθως, σε 20 συνεδρίες. Ορισμένα συμπτώματα εγκεφαλικών βλαβών ανταποκρίνονται σε λιγότερες από 20 συνεδρίες (ποιότητα ύπνου, κόπωση, χρόνιοι πόνοι), ενώ άλλα, όπως η λειτουργία της μνήμης, απαιτούν περισσότερη εκπαίδευση.
Πόσο συχνά πρέπει να διεξάγονται οι συνεδρίες;
Στα προκαταρτικά στάδια εκπαίδευσης, οι συνεδρίες πρέπει να είναι συχνές και σταθερές, δηλαδή δύο τρείς ή περισσότερες ανά εβδομάδα. Όσο τα συμπτώματα αρχίζουν να εξασθενούν και η κατάσταση αρχίζει να σταθεροποιείται, σταδιακά ο ρυθμός των συνεδρίων αρχίζει να μειώνεται.
Τί αποτελέσματα μπορεί να προσδοκούμε;
Στην περίπτωση της διαταραχής ελλειματικής προσοχής και της υπερκινητικότητας, παρατηρείται μείωση ή εξαφάνιση της παρορμητικότητας, της απόσπασης της προσοχής, και της υπερκινητικότητας. Η μείωση των προηγούμενων συμπτωμάτων μπορεί να οδηγήσει σε αξιοσημείωτη βελτίωση της σχολικής απόδοσης. Επίσηις, μπορεί να υπάρξει βελτίωση στην αναλυτική λειτουργία. Σε ορισμένες ελεγχόμενες μελέτες που διεξήχθησαν σε παιδιά με υπερκινητικότητα, έχουν καταγραφεί πολύ υψηλές αυξήσεις του Δείκτη Νοημοσύνης (10% ή και περισσότερο).
Η βελτίωση της συμπεριφοράς είναι ορατή και σε άλλους τομείς: παιδιά που παρουσίαζαν πολλά βίαια ξεσπάσματα, είχαν επιθετικές τάσεις, συμπεριφέρονταν με σκληρότητα κ.λπ., κατάφεραν να θέσουν υπό έλεγχο αυτές τις συμπεριφορές.
Στην περίπτωση της κατάθλιψης, παρατηρείται μείωση της κόπωσης και των αρνητικών σκέψεων, καθώς και βαθμιαία βελτίωση των συμπτωμάτων.
Στις αγχωτικές περιπτώσεις και στις κρίσεις πανικού υπάρχει σταδιακή βελτίωση των συμπτωμάτων.Οι κρίσεις πανικού και τα αγχωτικά επεισόδια μειώνονται σε συχνότητα και ένταση, μέχρις ότου να ομαλοποιηθεί η κατάσταση.
Στην περίπτωση της επιληψίας, παρατηρείται μείωση στη σοβαρότητα και στη συχνότητα των επιληπτικών κρίσεων. Σε πολλές περιπτώσεις μειώνεται η δοσολογία των αντισπασμωτικών φαρμάκων και φυσικά μειώνονται και οι παρενέργειές τους.
Μπορεί να υπάρξει πρόβλεψη γιά την επιτυχή έκβαση της εκπαίδευσης;
Η Ν/Α μπορεί να παρομοιαστεί μ’ ένα εργαλείο. Ο εκπαιδευτής είναι αυτός που παρέχει τα εργαλεία και την καθοδήγηση στον εκπαιδευόμενο, ο οποίος καλείται να τα χρησι-μοποιήσει. Η Ν/Α αποτελεί μια ενεργητική για τον εκπαιδευόμενο, διαδικασία, σε αντιδιαστολή με άλλες εκπαιδεύσεις ή τεχνικές όπου η διαδικασία είναι παθητική (π.χ. υποβολοπαιδεία, εγκεφαλικός συγχρονισμός μέσω οπτικών και/ή ηχητικών ερεθισμάτων κ.α.). Αυτό σημαίνει ότι δεν είναι δυνατόν να ταιριάζει σε κάθε ιδιοσυγκρασία καθώς και να έχει θετικά αποτελέσματα σε όλους. Σε ορισμένες καταστάσεις όπως η υπερκινητικότητα, οι διαταραχές ύπνου κ.α. μπορεί να υπάρξει μια λογική “πρόβλεψη” του αποτελέσματος, καθώς η αποτελεσματικότητα αγγίζει το 90%, ωστόσο δεν είναι δυνατό να προβλεφθεί με βεβαιότητα η επιτυχής έκβαση εκάστου περιστατικού. Συνήθως, η αποτελεσματικότητα κάθε εκπαίδευσης μπορεί να εκτιμηθεί σωστά στις πρώτες συνεδρίες. Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι ουδέποτε έχουν αναφερθεί αρνητικές παρενέργειες.
Ο ιατρός μου αποδοκιμάζει τη Ν/Α. Τι μπορώ να κάνω γι΄αυτό;
Είναι πολύ πιθανό να αγνοεί την ύπαρξη αυτής της μεθόδου καθώς και της Βιοανάδρασης εν γένει. Και όπως είναι φυσικό κάθε νέα μέθοδος προσεγγίζεται, ακόμα και από καλοπροαίρετους ανθρώπους, με σκεπτικισμό. Ζητήστε απο τον γιατρό σας να μελετήσει τις πρόσφατες έρευνες σχετικά με την αποτελεσματικότητα της Νευροανάδρασης σε διάφορες διαταραχές. Η παρακάτω βιβλιογραφία μπορεί να αποτελέσει ένα πρώτα σημείο αναφοράς:
Linden M, Habib T, Radojevic V. A controlled study of the effects of EEG biofeedback on cognition and behavior of children with attention deficit disorder and learning disabilities. Biofeedback Self Regul 21 (1), 35-49 (1996)
Lubar JO and Lubar JF (1984) Electroencephalographic Biofeedback of SMR and beta for treatment of attention deficit disorder in a clinical setting. Biofeedback and Self- regulation, 9, pp. 1-23.
Rossiter TR & La Vaque TJ (1995) A comparison of EEG biofeedback and psychostimulants in treating Attention Deficit Hyperactivity Disorders. Journal of Neurotherapy, 1, 48-59.
Sterman MB, Macdonald, LR, Stone RK (1974). Biofeedback training of the sensorimotor EEG rhythm in man: Effects on epilersy. Epilepsia, 15, 395-416.
Sterman MB, The scientific basis of neurofeedback treatment. In:The ADD Book, Sears, W and Thompson, L,Little Brown Co, New York, 1998.
