Τίτλος: ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ
Συγγραφέας: Barbara Jelavich
Εκδόσεις: Πολύτροπον
Τίτλος πρωτοτύπου: History of the Balkans
Γλώσσα πρωτοτύπου: Αγγλικά
Μετάφραση: Σταυρούλα Γιαννοπούλου
Επιμέλεια: Βάσια Τσοκοπούλου
1η έκδοση: Αθήνα, 2006
Ασπρόμαυρο
Διαστάσεις: 17×24εκ.
Σελίδες: 750+708
Εξώφυλλο: Μαλακό
Περιέχει βιβλιογραφία
Tο κλασικό αυτό σύγγραμμα της καθηγήτριας Barbara Jelavich (1923-1995), καλύπτει την ταραγμένη ιστορία της βαλκανικής χερσονήσου από τον 18ο μέχρι τις αρχές της τελευταίας εικοσαετίας του 20ού αιώνα. Το έργο είναι μια σύνθεση της ιστορικής διαδρομής των βαλκανικών λαών, διαπραγματευόμενο ακόμα με διεξοδικό τρόπο και τα θέματα που αφορούν κι άλλες ευρωπαϊκές περιοχές που έχουν σχέση με τα Βαλκάνια (την Αυστροουγγαρία, τις Μεγάλες Δυνάμεις, την Πολωνία κλπ).
Το βιβλίο αυτό, συνεπώς, καλύπτει τα εθνικά κινήματα, τις επιτυχίες και αποτυχίες τους μέχρι το 1900, και το ρόλο των κινημάτων αυτών στις διεθνείς σχέσεις του σήμερα.
Ο πρώτος τόμος καλύπτει τα γεγονότα της ιστορίας των μεγάλων Βαλκανικών κρατών – της Αλβανίας, Βουλγαρίας, Κροατίας, Ελλάδας, Ρουμανίας, Σερβίας, και Σλοβενίας- κατά τον 18ο και 19ο αιώνα. Στην απαρχή
της περιόδου οι λαοί αυτοί ζούσαν είτε υπό Οθωμανική κυριαρχία είτε υπό την Αυτοκρατορία των Αψβούργων. Περιγράφονται οι διαφορετικές συνθήκες που επικρατούσαν στις δύο αυτές αυτοκρατορίες και η ως εκ τούτου διαφορετική εμπειρία των λαών που βρίσκονταν υπό την κυριαρχία τους. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στα εθνικά κινήματα, συμπεριλαμβανομένων των προγραμμάτων τους και της επαναστατικής τους δράσης.
Μέχρι το τέλος του 19ου αι., η Ελλάδα, η Ρουμανία, και τα νότια σλαβικά έθνη, η Σερβία και το Μαυροβούνιο, ήταν σε θέση να σχηματίσουν ανεξάρτητες κυβερνήσεις· η Βουλγαρία και η Κροατία είχαν αυτόνομα καθεστώτα. Η σταδιακή αποσύνθεση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και οι εθνικές επαναστάσεις αποτέλεσαν κύρια αιτία διαμάχης μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων. Το Ανατολικό Ζήτημα, κυρίαρχο θέμα στις διεθνείς σχέσεις κατά τη διάρκεια και των δυο αυτών αιώνων, τοποθέτησε τα Βαλκάνια στο κέντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος· από τότε τα Βαλκάνια αποτέλεσαν μόνιμη πηγή αστάθειας και αναταραχής.
Ο δεύτερος αυτός τόμος εστιάζει στον 20ό αιώνα. Εξετάζει την εδαφική ολοκλήρωση των βαλκανικών κρατών και τη συμμετοχή τους στους δύο Παγκόσμιους πολέμους, την άνοδο των αυταρχικών καθεστώτων του μεσοπολέμου, την Αντίσταση, την πάλη για την εξουσία μετά την Απελευθέρωση και την διαφοροποιημένη πορεία των βαλκανικών κρατών μετά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο και τη διαμόρφωση των στρατιωτικο-πολιτικών μπλοκ του ΝΑΤΟ και του Συμφώνου της Βαρσοβίας.
Το έργο, πλούσιο σε αναφορές και τεκμηρίωση, καταφέρνει με συγκριτική μέθοδο και ψύχραιμη ανάλυση να υπερβεί τις συμπληγάδες της βαλκανικής ιστορίας και να προσφέρει ένα πολύτιμο εργαλείο στους αναγνώστες που θέλουν να καταλάβουν με κριτικό τρόπο το ιστορικό τοπίο της βαλκανικής περιοχής. Εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1983 και από τότε γνώρισε δεκάδες ανατυπώσεις, όντας πλέον ένα σημείο αναφοράς για την βαλκανική ιστορία.
Ο δεύτερος τόμος, ο οποίος εστιάζει στα γεγονότα του 20ου αιώνα, ξεκινάει με μια εισαγωγή στις εσωτερικές εξελίξεις στη Βουλγαρία, την Ελλάδα, το Μαυροβούνιο, τη Ρουμανία, και τη Σερβία περίπου από το 1878, και στις Σλαβικές εθνότητες της Αυτοκρατορίας των Αψβούργων από το 1867. Παρόλα τα εσωτερικά τους προβλήματα, τα Βαλκανικά κράτη εστίασαν την προσοχή τους στην ανάκτηση εδαφών από την Οθωμανική ή την Αυτοκρατορία των Αψβούργων. Αιτία των Βαλκανικών πολέμων του 1912 και 1913, και εν μέρει του Β” Παγκόσμιου πολέμου, ήταν η επιθυμία των κύκλων των εθνικιστών για εδαφική ενοποίηση των κρατών τους. Οι συμφωνίες ειρήνης που υπογράφηκαν μετά το 1918, οι οποίες όρισαν σύνορα παρόμοια με τα σημερινά, ικανοποίησαν τις περισσότερες από τις Ρουμανικές και Σερβικές επιθυμίες, άφησαν όμως δυσαρεστημένους Αλβανούς, Βούλγαρους, Κροάτες, και ‘Ελληνες. Κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου οι βαλκανικές κυβερνήσεις είχαν να αντιμετωπίσουν διεθνείς και οικονομικές κρίσεις, καθώς και εθνικές πολιτικές διαμάχες, εσωτερικές και μεταξύ κρατών. Μετά το 1941, όταν ο πόλεμος εξαπλώθηκε στη χερσόνησο, τα Βαλκάνια μετατράπηκαν σε πεδίο μάχης μεταξύ των Συμμαχικών δυνάμεων και αυτών του ‘Αξονα και σε πεδίο δράσης των κυριότερων αντιστασιακών οργανώσεων που έπαιξαν πολύ σημαντικό ρόλο στους μεταπολεμικούς διακανονισμούς. “Ενα σημαντικό μέρος αυτού του βιβλίου ασχολείται με την εμπειρία των Βαλκανίων κατά την περίοδο του πολέμου, την ίδρυση των μεταπολεμικών Κομμουνιστικών κυβερνήσεων, και τις εσωτερικές εξελίξεις των καθεστώτων αυτών μέχρι το 1980. Τέλος, αναπτύσσονται λεπτομερώς οι διαφορετικοί οδοί που ακολούθησαν τα πέντε βαλκανικά κράτη από το 1945.
